Kinaye Nedir?

Kinaye (Alegori), sözlükte "bir fikri kapalı, dolaylı olarak anlatan söz, üstü örtülü, dokunaklı söz" şeklinde tarif edilir. Edebiyatta bir maksattan dolayı sözü hem hakiki, hem mecazi anlamlara uygun olarak kullanmaktır. Bir sözcüğü gerçek anlamının dışında benzetme amacı gütmeden ve engelleyici ipucu olmaksızın mecazlı anlamda kullanma. Bu kullanışta sözün gerçek anlamı da kasdedilmiş olabilir

Başka bir deyişle gerçeği mecaz yoluyla dolaylı olarak anlatmaktır. Deyimlerin çoğu mecazlı anlamlarıyla kullanıldıkları için kinayeli sözlerdir.

Kinaye'nin Öğeleri

1- Meknibih: Kinaye'nin lafzı

2- Meknianh: Kinaye'nin delalet ettiği mana

Mana Yönüyle Kinayeler

1- Övücü kinayeler.

2- Ayıplayıcı kinayeler.

3- Çirkini güzel gösteren, kabalığı hafifleten kinayeler.

4- Çok vasıtalı kinayeler.

5- Az vasıtalı kinayeler.

6- Vasıtası ve gizliliği az kinayeler.

Uyarı: Kinayeler en çok mecazi olarak kullanılır.

Kasd Yönüyle Kinayeler

1- Müfred Kinayeler: Kasdedilen mana sadece bir tane ise.

2- Mürekkeb Kinayeler: Birden çok mana kasdedilmişse.

3- Gizli Kinayeler: Kasdı zor anlaşılan kinayeler.

4- Açık Kinayeler: Kasdı kolay anlaşılan kinayeler.

5- Nisbet Kasdıyla Yapılan Kinayeler:

Örnek:

Ger kara taşı kızıl kan ile rengin itsen

Rengi tağyir bolur la’l-I Bedahşan olmaz

Fuzuli

Kinaye sözlükte ne anlama gelmektedir?

1- Düşünüleni, dolaylı olarak anlatan söz.

2- Üstü kapalı, sitemli, dokunaklı söz.

3- Bir sözü hem gerçek hem de mecaz anlama gelecek biçimde kullanma sanatı, değinmece.