Divan Edebiyatı Nedir?

Divan edebiyatı,Türklerin Müslümanlığı kabul etmelerinden sonra İslam uygarlığının bilim,inanç ve kuralları çerçevesinde Arap ve Fars edebiyatlarını örnek tutarak meydana getirdikleri yazılı edebiyat “Divan edebiyatı” denmesi şiirlerin toplandığı kitaplara “divan” adının verilmesindendir nbsp; Elimize geçen en eski örneği ilk Müslüman Türk devleti olan Karahanlılar’ın egemen oldukları bölgede, XI yüzyılın ikinci yarısında,hakaniye lehçesiyle yazılmış olan bu edebiyat daha sonra Azeri ve Türkiye l
ehçelerinin yaşadığı bölgelere de yayılarak,XIXyüzyılın ortalarına kadar sekiz yüzyıl sürmüştür nbsp; Divan edebiyatını şiir ve düzyazı alanında besleyen kaynaklar şunlardır Kuran ve hadisler,dinsel bilimler(tefsir,kelam,fıkıh,İslam tarihi,tasavvuf,İran mitolojisi (Firdevsi’nin Şehname’si,peygamber ve evliya hikayeleri,çağın bilimleri (kimya,simya,hikmet,mantık,tıp,astronomi,musiki vb,Türk ulusal kültürü ve yerli malzeme (günlük olaylar,gelenek ve görenekler vb nbsp; divan edebiyatının dil,vezin,nazım biçimleri vb bakımından taşıdığı başlıca özellikler şu temellere dayanır nbsp; Türkler İslam uygarlığı çevresine girdikten sonra,Türk dili,İslam âleminde bilim dili olarak kabul edilen Arapça’nın,sanat dili olarak kabul edilen Farsça’nın sözcük ve kurallarıyla yüklü hale gelmiştir nbsp; Arap nazmının ölçüsü olan aruz vezni kabul edilmiştir Dilin yabancı sözcüklerle yüklü hale gelmesinde aruz veznin inde payı vardır Yapısında uzun ünlü bulunmayan Türkçe ,uzun ve kısa hecelerin türlü biçimlerde yan yana gelmesinden oluşan aruz veznine uydurulmak için yabancı sözcükler aracı olarak dile girmiş;bunların sayısı,ilk zamanlara oranla,gittikçe çoğalmıştır nbsp; Çoğu Arap ve Fars edebiyatlarından alınan birtakım nazım biçimleri kullanılmıştır Divan edebiyatının nazım birimi “beyit” tir Beyit,başlı başına bir bütün sayılır Düşünceleri anlatan cümleler bir beyit içinde tamamlanır;yani,her beyit,kendi sınırları içinde bir anlam bütünlüğü taşır O bakımdan,divan nazmında beyitler arasında konu birliği aranmaz;yapıtlar beyti beyit yazılır; bu nazımda yapıtların uzunluk ve kısalıkları da beyit sayısıyla ölçülür